HUZURSUZ BACAK SENDROMU
Nöropsikolojik bir rahatsızlık olan huzursuz bacak sendromu
(HBS), ayakları hareket ettirmek için karşı konulamaz ve hoş olmayan, nispeten
rahatsız edici bir dürtüye neden olmaktadır. Sık görülen hastalıklardan
biridir. Semptomlar genellikle tek bacakta görülmekle birlikte hastalığın
seyrine ve şiddetine göre her iki bacakta, kalçada, gövdede, kollarda ve hatta
yüzde de görülebilmektedir. Şikâyetleri ortaya çıkaran ve azaltan spesifik
pozisyonlar bulunmamakla birlikte, genellikle hareketsiz kalınan anlarda
rahatsızlık hissedilmektedir (Aydın ve Ateş, 2012).
HBS’nin altında yatan temel mekanizma henüz tamamen açıklanmamakla
birlikte en önemli faktörün genetik olduğu düşünülmektedir. Bunun sebebi,
hastaların yarısından fazlasında aile öyküsünün pozitif çıkmasına
dayandırılmaktadır (Hanson ve ark., 2004). Ayrıca demir eksikliği, hamilelik,
böbrek hastalığı, romatizmal hastalıklar ve ilaçlar da bu hastalığa sebep
olduğu düşünülen diğer etmenlerdir.
Kronik bir şekilde devam eden semptomlar sebebiyle HBS
hastalarında depresyon, tükenmişlik, anksiyete gibi psikiyatrik semptomlar
sağlıklı bireylere göre daha sık görülmektedir (Gerhard ve ark., 2005), (Yılbaş
ve ark., 2022). Ayrıca, antidepresan kullanımı ile HBS’yi ilişkilendiren
çalışmalar da bulunmaktadır (Odabaşı ve Uca, 2019). Bu bağlamda, bazı
antidepresanlar HBS semptomlarını tetiklediğinden, HBS’de depresyonu tedavi
etmek oldukça zor olabilmektedir (Aydın ve Ateş, 2012).
HBS’ye sahip bireyler üç gruba ayrılmaktadır: günlük
semptomları olanlar, aralıklı semptomları olanlar ve semptomları standart
tedavilere dirençli olanlar. Hafif ve nadir semptomları olan hastalarda farmakolojik
olmayan tedavi yaklaşımları başarılı olabilmektedir. Uyku kalitesini artıran
uyku hijyeni kavramı bu yaklaşımlardan biridir. Hastanın rutin bir uyku
düzenine sahip olması; uyku öncesi sıcak duş alması ve uyku alanının sessiz, rahat
olması ile ilişkilidir (Silber ve ark., 2004). Ayrıca, kafein tüketimi, nikotin
alımı ve alkol kullanımı da HBS semptomlarını artırdığından hastanın bunlardan
kaçınması halinde semptomlarının azaldığı gözlemlenmektedir (Hening, 2007).
Semptomların azalmasına sebep olan bir diğer etmen de
egzersizdir. Pek çok hasta, akşam saatlerinde yaptıkları yoğun egzersiz
sonucunda HBS semptomlarının arttığını belirtse de egzersiz eksikliği de HBS
ile doğrudan ilişkilidir. Bu sebeple hastalara diyet ve günün ilk saatlerinde
egzersiz yapmaları önerilmektedir. Orta ve şiddetli semptomlara sahip olan
hastalara ise farmakolojik tedaviler önerilmektedir (Hening, 2007). Sevi
SUNAR Kaynaklar: Aydın, N.A. ve Ateş, E. (2012).
Huzursuz bacaklar sendromu. The Journal of Turkish Family Physician, 3(2),
19-29. Gerhard, R., Bosse, A., Uzun, D.,
Orth, M., & Kotterba, S. (2005). Quality of Life in Restless Legs Syndrome.
Influence of Daytime Sleepiness and Fatigue: Einfluss von Tagesschläfrigkeit
und Fatigue. Medizinische Klinik, 100, 704-709. Hanson, M., Honour, M., Singleton,
A., Crawley, A., Singleton, A., Hardy, J., & Gwinn-Hardy, K. (2004).
Analysis of familial and sporadic restless legs syndrome in age of onset,
gender, and severity features. Journal of neurology, 251, 1398-1401. Hening, W. A. (2007). Current
guidelines and standards of practice for restless legs syndrome. The
American journal of medicine, 120(1), 22-27. Odabaş, F. Ö. & Uca, A. U.
(2019). Is there any association between antidepressants and restless legs
syndrome in a large Turkish population receiving mono or combined treatment? A
cross-sectional comparative study. Psychiatry and Clinical
Psychopharmacology, 29(4), 565-569. https://doi.org/10.1080/24750573.2018.1480855
Silber, M. H., Ehrenberg, B. L.,
Allen, R. P., Buchfuhrer, M. J., Earley, C. J., Hening, W. A., ... &
Medical Advisory Board of the Restless Legs Syndrome Foundation. (2004, July).
An algorithm for the management of restless legs syndrome. In Mayo Clinic
Proceedings (Vol. 79, No. 7, pp. 916-922). Elsevier. Silber, M. H., Ehrenberg, B. L.,
Allen, R. P., et al. (2004). An algorithm for the management of restless legs
syndrome. Mayo Clin Proc., 79(7), 916-22. Symvoulakis, E., Anyfantakis, D.,
& Lionis C. (2010). Restless legs syndrome: literature review. Sao Paulo
Medical Journal, 128(3), 167-70.
Yilbas, B., & Öztürk, H. İ.
(2022). Restless legs syndrome: Associated with major depressive disorder and
anxiety disorder but not with antidepressant use. Psychiatry and Clinical
Psychopharmacology, 32(2), 125–133. https://doi.org/10.5152/pcp.2022.21307
Yorumlar
Yorum Gönder