Psikoloji Öğrencileri Meslek Yasası Platformu (PÖMYAP) Yazı Ekibi olarak çalışmalara başlamadan önce dergimizin adına uzlaşmamız ‘PSİTHOTH’ yönünde oldu. Bu yazıda genel hatlarıyla dergimizin adının hikayesi üzerinde duracağım.
Thoth: Antik Mısır Mitolojisi’nde yazının, bilgeliğin ve aklın tanrısı. Temsili; İbiş kuşu başıyla, elinde bir kalem ve her şeyi kaydettiği parşömenleri ile resmedilir. Thoth’un Sümer dilindeki adı olan “Ningişzidda” Ağacın Efendisi - Yaşamın Eseri anlamına gelmektedir. Hem Sümer hem de Mısır uygarlıklarında bilimlerin koruyucusu olarak kabul edilir.
Hermopolis civarında yaşadığı düşünülen Thoth, aynı zamanda Mısır’ın en bilindik ve en saygın tanrılarından da birisiydi. Bazı mitlerde kendi kendini yarattığı (doğurduğu) söylenirken bazılarında ise Ra’nın yumurtasından doğduğuna inanılır. (Geraldine Pinch, 2002: 209)
Ayrıca Thoth, güzel bir babun ya da İbiş Kuşu (veya İbiş başlı adam) olarak da geçer. İbiş Kuşu Eski Mısır’da kutsal bir kuştu ve bilgelikle ilişkilendirilirdi. (Bkz:Ancient Egypt Encyclopedia, Name&Origin of Thoth) Ra’nın, Thoth’un babun formunu geceleri parlasın, İbiş Kuşu formunu da yeryüzü ve cennet arasında bir elçi görevi görsün diye yarattığı da söylenir.
Aynı zamanda ilahi bir hekim olan Thoth, Horus’un yaralı gözünü (Ay) iyileştirmek için güçlerini kullandı. Zamanla Thoth, Ay ile de ilişkilendirildi. (Horus’un sağ ve sol gözleri sırasıyla Güneş ve Ay’ı temsil ediyordu.) Bunun yanı sıra modern takvimin yaratıcısı olduğuna inanılan Thoth, efsanelere göre Ay ile beş günlük bir pazarlığa girmişti. Pazarlığı kazanan Thoth sayesinde takvime beş gün daha eklendi. Bundan önce, takvim yalnızca 360 gün sürerdi. Tüm bunlardan sonra Ay Tanrısı olarak da anılmaya başlandı.
Ülkesinde doğa ile ilgili kuralları düzenledi ve halka hitap eden ilahiler besteledi. Ve bu, onun Müzik Tanrısı olarak anılmasını da sağladı.
Son derece ikna edici yeteneğe sahip olan Thoth, Ra’nın danışmanı olarak her şeyi kaydeder ve aktarırdı. Tanrıların danışmanı olarak ikna edici yeteneğinin yanı sıra geçmişe ve geleceğe dair tüm kayıtlar Kütüphane Tanrısı Seshat’la beraber bilgisi dahilindeydi.
Thoth’tan bahsederken değinilmesi gereken en önemli noktalardan birisi ise onun bilime olan ilgisi ve katkılarıdır. İnsanlığa medeniyet getirenlerin Osiris ve İsis olduğuna inanılsa da, medeniyetin aktarıcılığını üstlenen hiyeroglif yazısının keşfi Thoth’a aittir. Bilimin ve bilgeliğin de (astronomi, matematik, tıp vd. pozitif bilimlerle sanat, tarih yazıcılığı vd.) öncüsüdür.
Rakamları ve alfabenin harflerini, okuma sanatını, yazmayı ve tüm bu dallarda hitabeti geliştirdi. Beşeri ya da kutsal her alandan her türlü yazıların, bildirilerin yazarlığını ve denetimini üstlendi. (Sir Ernest Alfred Wallis Budge, 1969: 414)
Ek olarak; Sümerler gibi Yunanlar da genel olarak Thoth’un bilgeliğini kendi tanrılarından Hermes’e benzetirken onu, astronomi, sayılar bilimi, geometri, matematik, tıp, botanik ile teolojik işleyişin ve yerleşik hükümet sisteminin kurucu olarak tanımlarlar. Buradan da anlamaktayız ki Thoth sadece Antik Mısır’da değil, sınırlarının ötesinde hakimiyet alanına sahip bir bilim elçisiydi aslında.
Antik Mısır’da bütün yazıların onun onayından geçmesi ve yazdığı kitaplar (bkz: The Book of Thoth vd.) onu bize çekici kılan diğer özelliklerindendir.
PÖMYAP olarak, mesleğimize ve bilim camiasına faydalı işler bırakmak isterken dergimize ilk adımımızı attığımız bu yazıda, etkileyici kimliğiyle yukarıda tanıttığımız ‘Bilim ve Yazı Tanrısı: THOTH’ ile ‘günümüzde bilinen biyolojik ve psikolojik mekanizmalarla açıklanamayan, kural dışı bilgi ve/veya enerji transferi süreçleri’ (Atkinson& Hilgard, 2016: 224) olarak tanımlanan ‘PSİ’ olgusunun uyumunu bir araya getirerek adımızı duyuruyoruz. Bu noktada artık bizler bilimin yeni elçileriyiz.
İnanıyorum ki, birlikte başardığımız işlere bir yenisini eklediğimiz bu dergi, psikoloji bilimindeki güncel gelişmelerden psikolojide alan sorunlarına ve oradan da tabii ki meslek yasamızın eksikliğine kadar açılan yelpazesiyle psikoloji camiasına yolu düşen herkese yararlı ve ufuk açıcı olacaktır.
Tüm ekip arkadaşlarıma, PÖMYAP ailesine, dergi yazarlarımıza ve okurlarımıza yeni süreçte başarılar dilerim. İyi okumalar!
TEŞEKKÜRLER
Umut Doğan Bilici
KAYNAKLAR VE İLERİ OKUMA İÇİN:
BUDGE, Ernest Alfred Wallis (1969: 414 ) The Gods of the Egyptians: Or, Studies in Egyptian Mythology, 1. Cilt
PINCH, Geraldine, (2002: 209) Handbook of Egyptian Mythology
MARK, Joshua, Ancient Egypt Encyclopedia, (2016) Name&Origin of Thoth ( https://www.ancient.eu/Thoth/ )
Yorumlar
Yorum Gönder