PSITHOTH’TAN BİR BİLDİRİMİNİZ VAR:SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI-BERRAK ÇAKIROĞLU

                          PSITHOTH’tan Bir Bildiriminiz Var – Sosyal Medya Bağımlılığı

Bu yazıdan nasıl haberdar oldunuz? Instagram ya da Twitter aracılığı ile mi yoksa web sitesini kontrol ederek mi? Gün içerisinde kaç kez akıllı telefonunuzdaki bildirimleri kontrol ediyor ve kaç dakika ya da  saat sosyal medyada vakit geçiriyorsunuz, bu sürede hangi uygulamaları kullanıyorsunuz ve kullanma amaçlarınız neler? Muhtemelen pek çoğunuzun akıllı telefonunda bunu kontrol etmenize yardımcı olan çeşitli uygulamalar bulunmaktadır ve bu soruları daha önce kendinize sormuşsunuzdur. Peki verdiğiniz yanıtlar sizi ne derecede memnun ya da rahatsız etti? Sosyal medya bağımlılığınızın olduğundan şüphe edip bunu kontrol altına almaya çalıştınız mı? Artık birçoğumuzun sosyal medya kullanımına, sosyal medya bağımlılığına dair farkındalığı mevcut ben yine de hatırlatıcı olması niteliğinde bu sorulara kısa da olsa açıklık getirmek istiyorum.

2020 ocak ayı verilerine göre 3.80 milyar sosyal medya kullanıcısı bulunmaktadır. 2020 yılında sosyal medyada harcanan günlük zaman ise 2 saat 24 dakika olarak belirtilmiştir. 2 milyarlık Youtube kullanıcılarının cinsiyete göre dağılımı %45 kadın, %55 erkek şeklindedir. 928.5 milyonluk Instagram kullanıcılarının cinsiyete göre dağılımı %50.9 kadın, %49.1 erkek şeklindedir. 339.6 milyonluk Twitter kullanıcılarının cinsiyete göre dağılımı ise %38 kadın, %62 erkek şeklindedir. Türkiye 38 milyon aktif Instagram, 11 milyon 800 binlik aktif Twitter kullanıcı sayısı ile Instagram’ın ve Twitter’ın en çok kullanıldığı 6. ülkedir (We are Social, 2021). Peki Türkiye’de sosyal medya kullanım süreleri ve amaçları nelerdir diye inlediğimizde Aydan’ın (2018), 436 üniversite öğrencisi ile yaptığı çalışmaya göre öğrencilerin %48,2’si 1-3 saat, %27’si 4-6 saat, %15,1’i 1 saatten az, %7,8’i 7 saat ve üzeri, %1,1’i diğer olmak üzere sosyal medyada zaman geçirdikleri görülmektedir. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin sosyal medyada geçirdikleri zaman arttıkça sosyal medya bağımlılık puanları da artmaktadır. Çömlekçi ve Başol’un (2019) 763 üniversite öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirdiği çalışması da sosyal medyada geçirilen vaktin artmasıyla sosyal medya bağımlılık düzeyinin yükseldiği bulgusunu desteklemektedir. Bunun yanı sıra sosyal medya hesaplarını boş zaman değerlendirmek, diğerlerini daha iyi tanıyabilmek ve eğlenmek vb. nedenlerle kullanmak ile sosyal medya bağımlılığı arasında pozitif bir ilişki olduğu ancak sosyal medyayı gündemi takip edebilmek, bilgi edinmek ve müzik dinlemek amaçlarıyla kullanmak ile sosyal medya bağımlılığı arasında bir ilişkinin olmadığı da bulgular arasındadır. 

İçerisinde bulunduğumuz Covid-19 pandemisi nedeniyle yaşamımızda pek çok değişiklik meydana geldi ve bu değişikliklerden biri de sosyal medya kullanım alışkanlıklarımız olabilir. Sosyal çevremizden fiziksel olarak uzaklaşmak zorunda kaldık bu nedenle de iletişim kurmak, sosyal aktivitelere katılmaya devam etmek için sosyal medya araçlarından yararlanıyoruz. Yüz yüze görüşmenin yerini tutamasa da o sıcaklığı korumaya çalışıyoruz, bunun da kendim de dahil olmak üzere  pek çoğumuzun sosyal medya kullanım alışkanlıklarını değiştirdiğini düşünüyorum. Güleryüz, Esentaş, Yıldız ve Güzel’in (2020) çalışması da pandemi nedeniyle gelişen sosyal izolasyon sürecinde sosyal medya kullanımının artığını göstermektedir. Ayrıca genç yetişkinlerde teknolojik iletişim araçlarının kullanımının artmasıyla birlikte sosyal medya bağımlılığının da artmış olabileceğinin düşünüldüğü ifade edilmiştir. Yapılan bu çalışma düşüncemi destekler niteliktedir. 

Sosyal medya kullanım alışkanlıklarınıza dair endişeniz varsa, pandemi süreciyle birlikte sosyal medya alışkanlıklarınızın değiştiğini ve bunun sizi olumsuz etkilediğini düşünüyorsanız, sosyal medya kullanımınızı tek başınıza kontrol etmekte güçlük çekiyorsanız ya da bu problemle yalnız baş etmek istemiyorsanız bir profesyonelden destek alabileceğinizi hatırlatmak isterim. Sevdiklerimizle maskesiz, sosyal mesafesiz bir şekilde doya doya vakit geçirebileceğimiz günlerin en kısa zamanda gelmesi dileğiyle. 

Teşekkürler.

Berrak Çakıroğlu

Kaynaklar
Bilgilier, H. A. S. (2018). Sosyal medya kullanımı ile sosyal medya bağımlılık düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Ege Üniversitesi örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 351-369.
Çömlekçi, M. F. ve Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188.
Güleryüz, S., Esentaş, M., Yıldız, K. ve Güzel, P. (2020). Sosyal izolasyon sürecindeki bireylerin serbest zaman değerlendirme biçimleri: Sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Focuss Spor Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 31-45.
We are Social (2021). Digital-2020. https://wearesocial.com/digital-2020