ÇOCUKLARDA OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK- BERRAK ÇAKIROĞLU

ÇOCUKLARDA 

OBSESİF KOMPULSİF 

BOZUKLUK

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) çocukluk çağında ağır bir şekilde seyreden psikolojik problemlerden biridir. Tekrarlayan ve bireyin hayatında belirgin sorunlara neden olan obsesyonlar ve kompulsiyonlarla karakterizedir (Öner ve Aysev, 2001). Çocukların yaşam kalitesini azaltmakta; aile, akademik ve sosyal hayatlarını olumsuz etkilemektedir (Flament, Whitaker, Rapoport, Davies, Berg, Kalikow, Sceery ve Shaffer, 1988).

Günümüzde çocuklarda ve yetişkinlerde benzer semptomların olduğu aynı zamanda yetişkinlik dönemindeki OKB’nin belirtilerinin çoğunun çocukluk-ergenlik döneminde ortaya çıktığı bilinmektedir (Öner ve Aysev, 2001). Epidemiyolojik çalışmalara göre çocuklarda ve ergenlerde OKB görülme oranı %1 ile %3 arasındadır (Zohar, 1999). Yetişkinlerin üçte birinden fazlasında ise OKB semptomları 15 yaşından önce başlamaktadır. 5 yaşında başlayan olguların varlığı da görülmekle birlikte çocuklukta OKB başlangıcı 7 ile 12 yaş arasındadır (Öner ve Aysev, 2001). Çocuklukta başlayan OKB’de başlangıç yaşı cinsiyete göre değişmektedir. Erkeklerde ergenlik öncesinde iken kızlarda ergenlik döneminde başlamaktadır. Ancak ergenlik döneminde kızlarda ve erkeklerde eşit görülmekle birlikte yetişkinlikte kadınlarda, erkeklerden daha sık görülmektedir (Ramussen ve Eisen, 1990). Ebeveynlerin yaklaşık %70’e yakını, çocuklardaki belirtileri 4-6 ay sonra fark etmektedir. Ebeveynler önce kendi aralarında daha sonra da çocuklarıyla konuşarak bir uzmandan yardım talep etmektedir. Diğer ebeveynlerde ise çocuk problemlerini ailesiyle paylaşarak yardım ister (Öner ve Aysev, 2001). Fakat OKB’ye sahip çocukların pek çoğu doğru tanıyı ve tedaviyi alamamaktadır. Bu nedenle çocuklarda OKB’nin daha tanınır olması ve tedavi yöntemlerinin yaygınlaştırılması oldukça önem arz etmektedir (March, Mulle ve Herbel, 1994).

OKB’ye sahip çocuklar ile sahip olmayan çocukların ritüelleri farklılık göstermektedir. Çocukluk çağında görülen olağan ritüeller; şanslı sayılarının olması, çizgilere basmamak ve işleri düzgün yapma şeklindedir ki bunlar normal günlük işlevlerin bir parçasıdır. Çocuğun sosyalleşmesini artırır, çocuğa kaygısını kontrol etmeyi öğretir ve onların gelişimini hızlandırır. Ancak OKB’ye sahip çocukların ritüelleri çocuklarda işlev bozukluğu yaratmakta ve onlara rahatsızlık vererek sosyal olarak izole olmalarına neden olmaktadır. Üstelik içerik olarak da (kontrol etme, tekrarlama, temizlik ve istifleme) farklılık göstermektedir. En sık karşılaşılan bulaşma korkusu ve bunun sonucunda kompulsif el yıkama ile kaçınmadır. Ebeveyninin ve kendisinin güvenliğine ilişkin endişe ve sonucunda kompulsif kontrol etme de sık karşılaşılanlardan biridir. Dokunma, düzenleme ve sayma kompulsiyonları da yaygınken istifleme yetişkinlere oranla daha az görülmektedir (Öner ve Aysev, 2001). Çocukluk çağı OKB tedavisinde bilişsel davranışçı terapi ile ilaç tedavisi (seratonin geri alım inhibitörü) önerilmektedir. BDT dışındaki diğer terapi yöntemlerinin ve SSRI dışındaki diğer ilaç tedavilerinin OKB tedavisinde faydalı olmadığı görülmektedir (Abramowitz, Whiteside ve Deacon, 2005). OKB tedavisinde ilaç tedavisine ek olarak BDT veya sadece BDT tedavisi yalnızca ilaç tedavisinin uygulanmasından daha etkili olduğu görülmektedir (Waite ve Williams, 2009).

Uygun tedavi yöntemi seçilirken çocuğun yaşı ve semptomların düzeyi dikkate alınmalıdır. Hafif-orta düzey OKB’ye sahip her yaştaki çocuk için yalnızca BDT etkili olabilirken, daha ağır seyreden OKB’de psikoterapiden fayda sağlanamadığında veya komorbidite olan durumlarda psikoterapiye ilaç tedavisi de eklenmelidir (March ve Mulle, 1998).


Teşekkürler,

BERRAK ÇAKIROĞLU

Kaynaklar

Abramowitz, J. S., Whiteside, S. P. ve Deacon, B. J. (2005). The effectiveness of treatment for pediatric obsessive-compulsive disorder: A meta-analysis. Behavior Therapy, 36(1), 55–63.

Flament, M. F., Whitaker, A., Rapoport, J. L., Davies, M., Berg, C. Z., Kalikow, K., … Shaffer, D. (1988). Obsessive compulsive disorder in adolescence: An epidemiological study. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 27(6), 764–771.

March, J. S. ve Mulle, K. (1998). OCD in children and adolescents: A cognitive-behavioral treatment manual. Guilford Press

March, J. S., Mulle, K. ve Herbel, B. (1994). Behavioral psychotherapy for children and adolescents with obsessive-compulsive disorder: An open trial of a new protocol-driven treatment package. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 33(3), 333–341.

Öner, P. ve Aysev, A. (2001). Çocuk ve ergenlerde obsesif kompulsif bozukluk. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 10(11), 409-411.

Rasmussen, S. A., ve Eisen, J. L. (1990). Epidemiology of obsessive compulsive disorder. The Journal of Clinical Psychiatry, 51(2, Suppl), 10–13.

Waite, P. ve Williams, T. (Eds.). (2009). Obsessive compulsive disorder: Cognitive behaviour therapy with children and young people. Routledge

Zohar, A. H. (1999). The epidemiology of obsessive-compulsive disorder in children and adolescents. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 8(3), 445–460. doi:10.1016/s1056-4993(18)30163-9