BEBEK VE ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN
BESLENME BOZUKLUKLARI
Beslenme bozukluklarının DSM (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) kapsamındaki tarihine bakacak olduğumuzda ise, ilk kez 1994 yılında '' Bebeklerde ya da Küçük Çocuklarda Beslenme Bozukluğu '' adıyla tanısal sınıflandırma içinde yer aldığını söyleyebiliriz. Ancak zamanla bu bozukluk için kabul edilen DSM-IV tanı ölçütleri, ortaya çıkış nedenleri ve klinik belirtileri farklı olan çeşitli beslenme bozukluklarını belirlemede yetersiz kalmış, Chatoor ve arkadaşları tarafından (1997) da 6 ayrı başlıktan oluşan ve günümüzde de kullanılan tanı sınıflaması ortaya atılmıştır:
1) Anne-bebek ilişkisindeki sorunların yansıması: Annede ciddi psikiyatrik hastalık veya yeme bozukluğu varlığında, annenin ölümü sonrasında görülebilir.
2) Travma sonrası beslenme bozukluğu: Ağız, yutak veya yemek borusunu etkileyen travmatik bir olay (cerrahi işlem veya solunum yoluna gıda kaçması gibi) sonrası gelişir. Beslenme sırasında korku tipiktir. Özel olarak yutma ve boğulma korkusu görülebilir.
3) Duyusal nedenlere bağlı yeme reddi: Belirli tat, koku, görünüm ya da kıvamdaki besinlere karşıdır. Bu çocuklarda yeni gıdalara karşı reddedici tutum ve yemek seçme davranışı da sık görülür.
4) Bebeklik anoreksisi: Yemek yemeye karşı direnç, bakım verenle ciddi bir zıtlaşma ve dikkat dağıtıcı eylemler ile karakterizedir.
5) Eşlik eden tıbbi durum: Reflü, kalp veya akciğer hastalıkları vb. ile ilişkili beslenme bozukluğu.
6) Organik büyüme gelişme geriliği: Büyümeyi etkileyen hormonların direkt etkilenmesi veya genetik sebeplerle oluşan gelişme geriliği.
Son çıkan tanı kitabında (DSM-V) ismi geçen bebek ve çocuklarda görülen beslenme bozuklukları ise ruminasyon (geri çıkarma), pika ve kaçıngan-kısıtlı yiyecek alımı bozukluğudur.
Ruminasyon
** Herhangi bir tıbbi rahatsızlığı bulunmaksızın mide içeriğinin tekrarlayıcı ve isteyerek ağza getirilmesi, yeniden çiğnenmesidir.
** Sağlıklı bebeklerde 3-12 ay arasında, MR (mental retardasyon) olan bebeklerde herhangi bir yaşta çıkabilir.
** Erkeklerde kızlara göre daha sık görülmektedir.
** Uygunsuz psikosoyal çevre önemli bir etkendir
** Çocuğun hayatındaki ani değişiklikler, örneğin boşanma, ev, okul değişimi vb. sebepler bu rahatsızlığa sebep olabilir.
** Bildirilen ölüm oranları %25 tir.
Pika
** Besin özelliği taşımayan maddelerin ısrarla yenmesidir.
** Sağlıklı bebeklerde 12-24 aylarda görülebilir.
** Erkeklerde kızlara göre daha sık görülmektedir.
** Anemi, ishal, kabızlık, bezoar, demir ve çinko eksikliği gibi çeşitli tıbbi durumlara yol açabilmektedir.
** MR bireylerde genel topluma göre daha sık görülmektedir.
** Otizm, şizofreni ve ailede pika öyküsünün bulunması muhtemel risk faktörlerindendir.
Kaçıngan/Kısıtlı Yiyecek Alımı Bozukluğu
** Belirgin bir beslenme eksikliği ile sonuçlanan büyümenin durması
** Nazogastrik sonda ile beslenme
** İşlevselliğin düşmesi
Okuyucuya Not
Bahsedilen bozukluklar hakkında çok kapsamlı bilgi verilmemiş olup, bu bozukluklardan başka DSM' de yer almayan pot-travmatik yeme bozukluğu, aşırı besleme, seçici gıda reddi, bebek obezitesi ve bebeklik anoreksisi isimli bebeklik/çocukluk dönemi beslenme bozuklukları da bulunmaktadır. Daha detaylı bilgilere literatürden ulaşabilmeniz mümkündür.
Teşekkürler,
Zehra Şeniz Güç
Kaynaklar
• Erbay, L. G., & Seçkin, Y. (2016). Yeme bozuklukları. Güncel Gastroenteroloji Dergisi, 20(4), 473-477
• Kurt, E., & Örün, E. (2015). Yeme bozukluğu olan çocuğa yaklaşım.
• Toker, D. E., & Hocaoğlu, Ç. (2009). Yeme bozuklukları ve aile yapısı: Bir gözden geçirme. Düşünen Adam, 22(1-4), 36-42.
• Turgay, A. (1974). Çocuklarda Beslenme Alışkanlıklarının Gelişmesi ve Beslenme Sorunları. Beslenme ve Diyet Dergisi, 3(3), 166-176.
• YILMAZ, H., & Nilüfer, T. E. K. (2014). Bebek beslenmesinde kültürel farklılıklar ve bebek sağlığı üzerine etkileri. Güncel Pediatri, 12(3), 165-171.
Yorumlar
Yorum Gönder