ORMAN YANGINLARININ DOĞA VE İNSAN KAYNAKLI ALGISININ ROLÜ- GÜLSÜM SERRA AYDIN

ORMAN YANGINLARININ DOĞA VE İNSAN KAYNAKLI ALGISININ ROLÜ

Orman yangını, doğa olaylarından ya da insan kaynaklı sebeplerden ortaya çıkabilmektedir. Ekolojik sebepler başta olmak üzere iklim değişikliklerine, ormanlarda yaşayan kimi hayvanların yaşam alanlarına, önlemi alınmaz ise de kuraklığa kadar gidebilmektedir. Kısa özetle orman yangını, kimi kişiler için tahrip olan ormanlar, yangından kaçamayarak ölen hayvanlar (Avustralya yangınında etkilenen koala türü), yangınla mücadele eden insanların yaşadıkları zorluklar, milli servet kaybı, evleri yanan orman köylüsü ve yangında ölen canlılar anlamına gelmektedir.

Yangınların tahrip edici gücü çok fazladır. (ör; ortamda yüzlerce derece sıcaklığa neden olan şiddetli tepe yangınları). Yangınların doğadaki rolünü azımsayan ve görmezden gelen bu hâkim anlayışın en önemli sonucu, yangınların ortaya çıkışının tek sebebinin insan olduğu algısının toplumda yerleşmiş olmasıdır. Bu konudaki en yüzeysel açıklama, bir yerdeki orman yangınının sebeplerinden birisi rant amaçlı olduğu düşüncesidir. Orman yangınlarının ortaya çıkışını yalnızca insan faaliyetlerine indirgeyen anlayışın bir olumsuz sonucu da, ekosistemlerin bir bütün olarak yangından sonra yenilenebileceği gerçeğinin reddedilmesidir. Nitekim örnek verecek olursak; tepe yangınlarının doğal olarak sık görüldüğü Güneydoğu Avustralya’da, geçtiğimiz aylarda başlayan yangın ve yangınların şiddetindeki bu artışta iklim değişikliğine bağlı olarak ortaya çıkan aşırı sıcak ve kuru havanın rolü ciddi biçimde tartışılmaktadır. ( Tavşanoğlu Ç., 2020)

Doğada ve günümüzde elbette ki bazı yangınlar bu sebepten çıkabilir. Fakat ben en çok birincil kaynaklardan, insan kaynaklı yangınların daha kolay ortaya çıktığı fikrindeyim. Çünkü doğal sebeplerle ortaya çıkan bir şeyi insan gücüyle direkt olarak çoğunlukla engelleyemeyiz. Basit düşünecek olursak bir hafta sonu gidilen piknikte yeşillik dolu bol ağaçlı mesire alanlarını tercih ederiz. Fakat doğanın bize sunmuş olduğu bu güzelliği, biz de doğaya zarar vermeden temiz şekilde geri bırakırsak hep aynı güzellikte kalır. Gidilen yerlerde söndürülmeyen piknik ateşi, yere söndürülmeden bırakılan sigara izmaritleri ya da günümüzdeki pikniklerde daha çok görülen nargile közlerinin yeşil alanlara dökülmesi sırasında yanlışlıkla ormana kaçan ateş gibi insanların ihmalsizliklerinden kaynaklanan yangın çıkışları da azımsanmayacak ölçüdedir. Orman yangınlarının önlenmesinde kamuoyunu uyarıcı ve bilgilendirici eğitim çalışmalarının büyük önem taşıdığını ifade eden Tema Vakfı yönetim kurulu başkanı, “Her yıl kamuoyunun orman yangınlarına karşı uyarılmasına özel önem veriyoruz. Eğitim çalışmalarında orman yangınlarının neden olduğu sorunlarla beraber bunların orman ekosistemlerine ve iklim değişikliğine etkileri konularına ağırlık veriyoruz. Bunu önemsiyoruz. Çünkü ülkemizde orman yangınlarının %98i insan kaynaklı demiştir.” (Tema.org)

Doğamızı, ormanlarımızı insan gücünün elverdiği şekilde sonuna kadar korumalıyız. Doğa, insansız yaşayabilir fakat biz insanlar doğasız ve ormansız nefes bile alamayız.



Teşekkürler

Gülsüm Serra Aydın















KAYNAKÇA




Tavşanoğlu Ç.(2020)., İnsan merkezli orman yangını algısı ve yangının doğadaki rolü. Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Beytepe/Ankara, EkoEvo Bülten 3:12-14.




TEMA, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı., tema.org.tr/web