Ana içeriğe atla

İNSAN ELİ- ÖZDEN NUR KARPINAR



İNSAN ELİ







Travma, sarsıntı ya da bir organ yapısını bozan dıştan gelen mekanik tepki sonucu oluşan yara olarak tanımlanmıştır (TDK,1988). DSM-5’te ise psikolojik boyutu travmaya doğrudan olayı yaşamış ya da tanık olmuş olması gerekmektedir. Gerçek bir ölüm, ölüm tehdidi, ciddi yaralanmalar ve cinsel şiddete vurgu yapılması travmanın psikolojik tanımı olmuştur (Çolak, Kokurcan, Özsan, 2010).

Aferler genellikle çok ani, yıkıcı, kayıplara sebep olan, ekonomik ve çevresel etkisi çok büyük olan olaylardır. Toplum ile afetler konusu ise başlı başına bir konudur. Çünkü afetler toplumu karakterize etmektedir. Afetlerin toplumu derinden etkilediği düşünülürse özellikle değineceğimiz teknoloji ve insan kaynaklı; nükleer ve kimyasal kazaların insanları ne denli etkilediğini tahmin etmek zor olmayacaktır. Bu gibi durumlarda ise psikososyal destek toplumun hızlı şekilde duruma adaptasyonunu sağlar, hayatları en hızlı şekilde normale döner ve yıkıcı etkisi büyük bir travmanın üstü kapatılmadan tamamen insan ruhunda çözümlenmesi beklenir (Demiralp ve ark.,2020).

Afetler ve travma konusu geniş bir yelpazeye sahip olsa da yakın bir zamanda gerçekleşen 4 Ağustos tarihinde yakın bir coğrafyada yaşanan patlama travmanın şiddetini tahmin edilebilir hale getirecektir. Beyrut’ta yaşanan 163 kişinin hayatını kaybettiği, 6000 kişinin yaralandığı, hastanelerin dahil olduğu bir çok yapının zarar gördüğü korkunç bir kaza yaşandığı haberlerini okuduk, çoğumuz o korkunç anların videolarını izledik. Maalesef insan kaynaklı afetler içerisinde alınabilecek yıkıcı patlamanın travmatik yüzünü bu örnek ile daha iyi anlamış olduk.

Böylesi acı veren olaylarda kayıtsız kalmak elbette mümkün değildir. Psikososyal destek vermek isteyen alanında uzman kişilerin bağlı olduğu kurum ve kuruluşlar Dünya’nın her yerinden çalışmaları yaparlar. Travma sonrası stres bozukluğu hafife alınmayacak kadar güçlü etkileri vardır ve çoğunlukla herhangi bir yardım olmadan toplum düzeyinde aşmak olanaksızdır.

Travma sonrası stres bozukluklarında ya da toplumsal yaralayıcı bir durumda gözetilen maddeler nelerdir? Öncelikle halka ulaşılabilir psikososyal destek verildiği duyurulmalıdır. Ana akım medyanın her kesimden insana ulaşması beklenir. Aynı anda olayı farklı açılardan dinlemek olaya anlam kazandırır böylece yaşanan olay için varsayılan mitler ortadan kalkar. Olaydan sonra yaşanacak problemlere dikkat çekilmelidir. Yasın yaşanmasına ve kimin nasıl yaşadığına dair yorumlar yapılması doğru olmaz. Çünkü her travma sonrası herkesin tepkisi özel olacaktır. Kimi insan duygularını belli ederken kimi insanın güçlü baş etme tavrı farklılaştırır ancak bu güçlü şekilde atlatanlar için “hiç etkilenmedi, ne soğuk insan, demek ki umurunda değil” damgalamaları psikososyal destek verenlerin sadece işini zorlaştıracaktır(Demiralp ve ark.,2020).

İnsan eli olan afetler teknolojinin gelişmesi ile bilinen doğal afetlerin yanında ismini belirgin şekilde yazmakta. Maalesef yıkıcılığı, kaybı, ekonomik zararları doğal afetler kadar büyük olabiliyor. Afeti yaşayan, gören biri olarak psikolojik boyutu pek düşülmez ancak aşamaları zaman alan ve en az ekonomik, çevresel etkileri kadar önemlidir. Depremlere, sel, yangın gibi afetlerin prosedürünü artık öğrendik. Fakat insan eli olan afetlerde gerekli bilgi, araştırma hala yeterli değildir. Oysa ki biz insanlık artık günümüz şartları ile bunlara onay verip geçemeyecek kadar etkilerini görebiliyoruz. 2011 yılında Fukushima:’da yaşanan nükleer felaket, 1986 Çernobil Felaketi, 1945 Hiroşima ve Nagazaki atom bombaları atılması… bu örnekleri çoğaltabiliriz elbette. Örneklerden çok dikkatinizi çekmek istediğim; tüm bu felaketleri biliyor olmamız. Milyonlarca insan etkileniyor, milyonlarca insan yas tutuyor. Nasıl ki deprem sonrası neler yapabileceğimizi biliyorsak herhangi bir nükleer, kimyasal, radyoaktif bir felaket sonucu neler yapılabileceğini bir o kadar iyi bilmek zorundayız. Bizler yaşarız diye değil, duymadığımız bir yer olsa bile bilinçlenmek ve belki de yardım edebilmek için. İnsan etkisi olan felaketler insanın varlığı ile eski tarihli artık ve yangınlardan bile şüphe ettiğimiz bu dönemlerde felaketlerin bitmesini beklemek ütopik olacaktır. Bu yüzden üzerinde düşünülmeli ve bilinçlenmelidir. Gerekirse hazırlıklı olunmalıdır. (Demiralp ve ark.,2020).


Teşekkürler
Özden Nur Karpınar


Kaynakça:

Demiralp N., Demiralp K., Ütük A., Ütük Ö., “Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) Olaylarda Psikososyal Bakım” 2020;(3):80-88

Yavuz Ö., Laçiner V., “Afetler Sonrası Yapılan Sosyal Yardımlar: Van Depremi Örneği” Afetler Sonrası Yapılan Sosyal Yardımlar: Van Depremi Örneği, 205-245

Çolak B., Kokurcan A., Özsan H., “DSM’ler Boyunca Travma Kavramının Seyri” Kriz Dergisi 18 (3): 19-25

Aydın D., “Afet Sonrası Psikososyal Destek Uygulamaları” İNSAMER;1-9

Şavur E., Tomas A., “Terör Olayları Sonrasında Psikososyal Destek Hizmetleri” Kriz Dergisi 18 (1): 45-58

Medya Kaynakları:

Hürriyet.com “BM'den Beyrut'taki patlama ile ilgili korkunç açıklama”, 2020

Yorumlar

POPÜLER YAZILAR

GERÇEKLE HAYALİN BİRBİRİNE GİRDİĞİ BİR FİLM: FRACTURED- DORUKHAN SAĞLAM

  GERÇEKLE HAYALİN BİRBİRİNE GİRDİĞİ BİR FİLM:  FRACTURED Beynimize ne kadar güvenebiliriz? Biz mi beynimizi yönetiriz yoksa o mu bizi yönetir? Zihnimiz gerçekleri bile saptırabilecek kadar güçlü müdür?  Fractured filmi boyunca işte tam da bu soruları soracaksınız kendinize. Zaman zaman ne olduğu konusunda karmaşaya düşebilir, ne olduğunu tam anlamlandıramayabilirsiniz. Kimi zaman ise tam her şeyin açıklandığını düşündüğünüzde bir sonraki sahne tüm fikirlerinizi altüst edebilir. Gizem, gerilim ve psikoloji konulu filmler ilginizi çekiyorsa bu film tam da size göre olacaktır. Film, evli bir çiftin yolculuğu ile başlamaktadır. Ray ve Joanne Monroe ufak kızları Peri ile birlikte seyahat ederken bir benzin istasyonunda mola verirler. Bu benzin istasyonunda mola verdikleri sırada kızları bir kaza geçirir. Peri inşaat alanının kenarında dururken bir köpek gelir, Ray köpeği korkutmak için taş atsa da köpek Peri’nin üzerine giderek onu korkutur ve korkarak geri kaçan Peri inşaat çukuruna düşer

GOOD WİLL HUNTİNG(CAN DOSTUM)- ÖZGE CEYLAN

  GOOD WİLL HUNTİNG(CAN DOSTUM) Good Will Hunting  Türkçe ismi ile Can Dostum    Matt Damon  ve  Ben Affleck 'i n senaryosunu yazmış olduğu,   Robin Williams ’ın başrolünü oynadığı Oscar Ödülü almış bir filmdir.  Film de yer alan oyuncu Matt Damon ve Ben Affleck Hollywood Sinema dünyasında önemli bir noktaya gelmekle beraber Film ile En iyi Senaryo ödülünü almışlardır Bu ödül ile birlikte sinema yaşamının bir çok alanında yer almışlar ve performanslarını sergilemişlerdir. Geçmişten günümüze filmler ele alındığında psikoloji, eğitim gibi insan ve toplumu ele alan birbirinden farklı birçok alanda filmlerden yararlanmaktadır. Bu nedenle  psikoloji sahasında da kullanılmaktadır  Filmler baktığımız zaman bireyin yaşamını yansıtmak ile beraber kimi zaman kişilerin gerçek yaşam öyküsünden yararlanılarak oluşturulmaktadır.   Filmler alanda fazlasıyla kullanılmaya başlamaktadır şöyle ki sinema terapisi terapi içerisinde yardımcı bir araç olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda filmlerin insan

YUNAN MİTOLOJİSİNDE KADIN- Ezgi KAYA

YUNAN MİTOLOJİSİNDE KADIN Yunan Mitolojisi’nde sık sık karşımıza kadınlar, tanrıçalar çıkar. Hatta bu kadınlar güç savaşçılık ve sembolleri ile bazen erkekleri bile saf dışı bırakabilirler. Örneğin savaşçı, güçlü kimliği ile tanınan Zeyna çok güçlü bir karakter ve mükemmel bir savaş zekâsına sahiptir. Anlatılanlara göre Zeyna o kadar güçlü bir Tanrıçadır ki Tanrıların bile zapt edemediği atlara biner, onlarla uzak diyarlarda savaşır. Baş Tanrı Zeus ve yine güçlü bir karakter olan hikmet tanrıçası, Zeus’un ilk karısı Metis’in kızı olan Athena zekâ ve strateji tanrıçası olarak bilinir. Aynı zamanda Athena sanat ve ilham tanrıçası olarak da bilinir.  Yunan Mitolojisi efsanelerinde de kadın ve kadının mucizeleri sık sık anlatılır. Örneğin Athena’nın Zeus’un kafasının içinden çıktığı ve bu yüzden de Baş Tanrının bütün özelliklerini aldığından bahsedilir. Zeus’un kafası yarılır ve ortaya dans eden, güzelliği ile insanlara ilham veren tanrıça Athena ortaya çıkar ve bütün ölümsüzle

SIGMUND FREUD VE AŞKIN PSİKOLOJİSİ-ROJDA ÇELİK

SIGMUND FREUD VE AŞKIN PSİKOLOJİSİ Aşk şairlerin uydurmasıdır, demiştir Ursula K. Le Guin Malafrena adlı romanında. Peki, şairlerin anlam yüklemeleri sonucu mu aşk insan hayatında bu kadar değerli olmuştur, yoksa aşkın insan hayatında bu kadar değerli olması mı şairleri yazmaya yöneltmiştir. Bu soruların cevabını bilmemekle beraber gelin Freud’un “Aşkın Psikolojisi” kitabını inceleyerek bu konuya ışık tutmaya çalışalım. Freud denince hemen hemen herkesin aklına cinsellik gelir. Çünkü psikoloji ile ilişkili çoğu kavramı cinsellik temelinde açıklamıştır. Aşk kavramı da bunlara dâhildir.  Freud’un yaşadığı dönemde cinsellik, toplumun ahlaki değerlerinden dolayı baskıya maruz kalıyordu. Evlenmeden yaşanan cinsel birliktelikler hoş karşılanmıyor ve ayıplanıyordu. Cinsellikten açıkça söz etmek bile mümkün değildi. Bu durumun getirdiği cinsel eğitim yetersizliği hem erkek hem de kadının yaşantısında zorluklara neden oluyordu. Günümüzde de bu durumun geçerliliğini koruduğunu biliyoruz. Özellik