GECE YEMEK YEMEK-Elif Nur GÜRCAN

GECE YEMEK YEMEK

Yemek yemek, çoğumuza göre bir ihtiyaçtan çok daha fazlası; yemek ile kurduğumuz duygusal bağlar bizi daha çok yemeye itebiliyor. Genel anlayış olan günde üç öğün yemek yemek ise bazılarına göre fazla veya daha az gelebiliyor. Peki ya gecenin bir ortasında uyanıp yemek yediğimizde ne oluyor? Bu bir hastalık işareti olabilir mi? Yapılan araştırmalar göre, gece yeme sendromu sabahları anoreksi, akşam hiperfaji ve uykudan uyanma sonrası nocturnal (gece gündüz) yemek yemenin, insomniaya eşlik ettiği bir yeme bozukluğudur. (Orhan ve Tuncel, 2009, s.132) Tüm bu kavramları biraz daha netleştirecek olunursa, sabah kahvaltısının yapılmaması ya da sadece bir içecekle geçiştirilmesi, alınan kalorilerin en az ¼’ün akşam yemeğinden sonra alınması veya uykusuzluk gözlemlenmesi olarak açabilir. Aynı zamanda, uykudayken uyanıp yemek yeme isteği ve kalkıp yemek yemek bu kriterlerden bir tanesidir. Kriterlere daha detaylı ve geniş çaplı bakılması adına Allison ve arkadaşlarının (2010) geliştirdiği tanı ölçütleri aşağıda yer almaktadır:


A. Aşağıda belirtilenlerin birisi ya da her ikisi şeklinde ortaya çıkan, günlük yeme düzeninde akşamları ve/veya geceleri belirgin artış olduğunun gösterilmesi
A.1. Gıda alımının en az %25’inin akşam yemeğinden sonra olması
A.2. Haftada en az iki gece uykudan uyanarak yeme olması
B. Akşam ve gece yeme epizotlarının farkında olunması ve hatırlanıyor olunması
C. Aşağıdaki bulguların en az 3 tanesinin kliniğe eşlik etmesi
C.1. Sabahları yeme isteğinde azalma olması ve/veya haftada 4 ya da daha fazla kahvaltı yapılmayan gün olması.
C.2. Akşam yemeği ile uyku başlangıcı arasında ve/veya geceleri güçlü yeme isteği varlığı
C.3. Haftada en az 4 ya da daha fazla uykuya başlama ve/veya uykuyu sürdürme insomniyası olması
C.4. Uykuya başlamak ya da geri dönebilmek için yeme gerekliliği inancının varlığı
C.5. Duygu durumun sıklıkla depresif olması ve veya akşamları kötüleşmesi
D. Bozukluğun belirgin sıkıntı ve/veya işlevsellikte azalmaya yol açması
E. Yeme düzenindeki bozukluğun en az 3 aydır olması
F. Bu bozukluğum herhangi bir madde kötüye kullanımı ya da bağımlılığı, tıbbi hastalık, ilaç kullanımı veya diğer psikiyatrik hastalıklara ikincil olarak gelişmiş olmaması


Yemek yeme problemlerinin araştırmaları geniş çaplı olmayıp henüz 50 yılı bile geçmemiştir. Bu sendrom, ilk kez tedaviye direnç gösteren obezite hastalarında tanımlanmıştır. (Stunkard et al. 1955, 78-86) Ayrıca yapılan bir araştırmaya göre gece yeme sendromu ve kontrol grubunun karşılaştırıldığı bir çalışmada, iki grup arasında, 24 saatlik enerji alımları yönünden fark olmadığı görülmüştür. Bu, GYS’deki temel belirtinin yiyeceklerin yenmesindeki anormal zamanlama olduğunu düşündürmektedir. (Orhan ve Tuncel, 2009, s.135) Gece yemek yeme sendromu, genellikle yetişkinlik çağlarında başlar. Rogers (2006)’a göre bu sendromun NonREM uykusu sırasında ortaya çıkma eğiliminde olduğunu belirtmekte ve düşük uyku verimliliğiyle ilişkili olduğunu savunmaktadır (814-819). Gece yemek yeme sendromunun bir nedeni de stres olabilir, sonuçta stres tüm bu faktörlerin kötüleşme sürecini başlatabilmekle birlikte hızlandırabilir de.


Gece yemek yeme sendromunu etkileyen veya tetikleyen faktörlerden birinin stres olabileceğinden bahsedildiği üzere, aynı zamanda depresyon ve anksiyete ile de ilişkisi vardır. Sendromun tedavisi için de bunların üzerine yoğunlaşan birtakım araştırmalar yapılıyor. Yürütülen çalışmalar, GYS için serotonin gerialım inhibitörleri (SSGI), topiramat, bilişsel davranışçı terapi, relaksasyon eğitimi ve ışık terapisi gibi farmakolojik ve farmakolojik olmayan tedavi seçenekleri bulunduğunu göstermektedir (Trojian & Jow, 2009, 182-185). Bilişsel davranışçı terapi ile birlikte, bireyin düşüncelerini ve hayatlarında yarattıkları anlamları, davranışlarıyla yorumlamalarına yardımcı olarak ve hatalı düşüncelerini/yorumlamalarını yeniden yapılandırmalarında destek olarak gece yemek yeme sendromu yok edilebilir.

Teşekkürler.

Elif Nur GÜRCAN

KAYNAKÇA

Allison K. C., Lundgren J. D., Moore R. H., O’reardon J. P. & Stunkard A. J. (2010a). Cognitive Behavior Therapy for Night Eating Syndrome: A Pilot Study . American Journal of Psychotherapy 64/1 (2010), 91-106.

Orhan, F. Ö., Tuncel, D. (2009). Gece Yeme Bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 1, 132-154.

Rogers N. L., Dinges D. F., Allison K. C., Maislin G., Martino N., O’Reardon J. P., et al. (2006). “Assessment of Sleep in Women with Night Eating Syndrome”. Sleep 29/6 (2006,  814-819.

Stunkard A. J., Grace W. J.& Wolff H. G. (1955). “The Night-Eating Syndrome: A Pattern of Food Intake Among Certain Obese Patients”. Am J Med 19 (1955), 78-86.

Trojian T. H. & Jow V. (2009). “Night Eating Syndrome Presenting as Anorexia in an Athlete: Case Report and Review”. Curr Sports Med Rep 8 (2009), 182-185.