KANSER HASTALARINDA BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ
Kanser, maalesef ki günümüzde de sıkça karşılaştığımız bir kronik rahatsızlıktır. Kanser teşhisi konulan hastalar, öğrendikleri ilk süreçte inkar etme yoluna başvurabilmekle birlikte, kızgınlık, isyankarlık ve kaygılanma süreci içine girebilirler. Tüm bu yaşadıkları ve daha sonrasında yaşayacakları sıkıntılı süreç dolayısıyla psikolojik destek almaları, hastalıkla başa çıkma yönünde onlara yardım sağlayacaktır. Kanser hastalarına yönelik psikolojik müdahaleler başta bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve grup bilişsel davranışçı terapinin (Grup BDT) yanı sıra psikoeğitim, destekleyici tedavi, problem çözme ve sosyal beceri eğitimi, farkındalık temelli yaklaşımlar gibi farklı tedavi türlerini içerir (10-12). Tedavi yöntemleri, kanser hastaları üzerinde daha çok depresyon ve anksiyete üzerine yardım edilecek şekilde tasarlanmıştır. Çok sayıda psikoterapi yönteminin içerisinde BDT’nin kanser hastalarında yaşam kalitesinin yükseltilmesi, sıkıntının azalmasında, psikolojik ve fiziksel belirtileri hafifletmekte en etkili tedavi yöntemlerinden birisi olduğu yapılan birçok çalışmada belirtilmiştir (Soylu, 2014, s.258). BDT, genellikle otomatik düşünceleri saptama, günlük tutma, gevşeme ve başa çıkma, beceri eğitimini ve bilişsel yeniden yapılanmayı içerir (Soylu, 2014, s.266) Bilişsel davranışçı terapi, kanser hastalarının sahip olduğu düşünceleri tanımlamaya ve yeniden anlamlandırmaya çalışır. BDT’nin uygulayacağı yöntem, kanserin türüne ve hastanın içinde bulunduğu psikolojik duruma göre değişkenlik gösterebilir. BDT, bireysel ve grup terapisi şeklinde uygulanabilir, grup terapisi uygulanırken daha çok genelden gidilirken (stresle başa çıkma, rahatlamaya çalışma, vs.) bireysel terapide hastanın sahip olduğu psikolojik problemler üzerine yoğunlaşır. Bireysel terapide terapistler, psikolojik eğitim yoluyla hasta ile iyi bir ilişki kurar ve hastalar hakkında bir fikir, bakış açısı geliştirir (Soylu, 2014, s.260). Daha sonraki aşamalarda ise hastanın sahip olduğu düşünceleri olumlu yönde yeniden şekillendirmeye ve bunları güçlendirmeye yönelik bir yol izler. BDT, hastanın kanseri bilişsel olarak nasıl anladığına ve nasıl başa çıkmaya çalışacağına yoğunlaşır. BDT’nin davranışsal yönü hayattan alınan tadı ve memnuniyeti artırmak amacıyla gerçekçi hedefler belirleme ve günlük aktiviteleri planlamaya odaklanmıştır (Lovejoy ve Matteis, 1997, s.139-144). Grup terapilerinde ise, grubun içinde sosyal destek her hasta için oldukça değerlidir. Hastalığı bir grupla paylaşmak ve aynı yoldan geçmek hastaya bir destek niteliğinde olabilir. Ayrıca grup terapileri, genellikle bireysel terapiden daha uygun fiyatlı da olabilir. Grup terapileri genellikle oturumlar halinde yapılır, her bir oturumda hastaların farklı bir alandaki yaşadığı sıkıntılardan bahsedilebilir. Grup terapisinin de hastalar üzerinde olumlu etkileri yapılan araştırmalarda görülmüştür. Günümüzde birçok insana kanser teşhisi konulurken, bu hastalıkla başa çıkabilmek için fiziksel tedavi görmesinin yanı sıra psikolojik destek de alması, yaşadığı süreçleri kolaylaştırmasa da, üstesinden gelmesinde bir yardımı dokunabilir.
KAYNAKÇALovejoy NC, Matteis M. (1997). Cognitive-behavioral interventions to manage depression in patients with cancer: research and theoretical initiatives. Cancer Nurs, 20, 155–167.
Soylu, C. (2014). Kanser Hastalarında Bilişsel Davranışçı Terapi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(3), 257-270.
Yorumlar
Yorum Gönder