VAN GOGH'UN MENTAL ÖYKÜSÜ- ZEYNEP ŞEVVAL BÜYÜKİZGİ

Van Gogh’un Mental Öyküsü

Birçoğumuz Van Gogh’un son zamanlara popülerliğini artıran sanatına, ve yaşam öyküsüne aşinayızdır. Bununla birlikte, bir yerlerden Van Gogh’un mental problemler yaşadığı kulağımıza çalınmıştır.
Van Gogh, 1853 yılında doğmuş popüler bir ressam olmasının yanı sıra, psikolojik açıdan stabil olmayan bir insandı. Carota ve arkadaşlarının (2005) belirttiği üzere, geçtiğimiz yüzyılda Van Gogh’a yaklaşık 30 adet teşhiş konulmuştur. Bu teşhisler medikal kanıtlarla konulmamış olsa da sonuçlar, ressamın çizimlerine ve biyolojik bilgilerine bakılarak elde edilmiştir. Bu sonuçların yanı sıra DSM-IV kriterlerine göre değerlendirilecek olursa, Van Gogh’un bipolar bozukluk hastası olması kuvvetle muhtemeldir. (s.121) Ayrıca, Van Gogh’un öyküsünde bazı şizofreni semptomları da gözlemlenmiştir. Ancak bu semptomların ressamın bipolar bozukluğu hastalığıyla ilişkili olabileceği düşünülmektedir.
Bipolar Bozukluk, diğer ismiyle İki Uçlu Duygudurum Bozukluğu, mani ve depresyon olmak üzere iki uç durumu bulunan bir ruhsal bozukluktur. Mani döneminde hasta, normal olmayacak düzeyde coşkulu olur. Bu dönemde abartılı düşünce ve davranışlar, hareketli aktiviteler, mantıksız derecede uç fikirler gözlemlenebilir. Öte yandan, depresyon döneminde hasta mani evresinin aksine mutsuz, umutsuz ve enerjisizdir. Ayrıca bu dönemde özgüven eksikliği, intihar düşüncesi ve eylemi, yataktan veya evden çıkmama gibi durumlar gözlemlenebilir. Hastalığın diğer birçok bozuklukta olduğu gibi genetik ve çevresel sebepleri vardır ve bipolar bozukluğun henüz bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalık, ilaçlarla kontrol altına alınabilmektedir ve bu sayede hastalar günlük yaşantılarına devam edebilmektedirler.
Van Gogh’un mental öyküsüne gelecek olursak; ressamın sosyal yaşantısında ruhsal durumunun etkileri sık sık görülmektedir. Ressamın yaşam öyküsüne baktığımızda yaşantısında mutsuzluğun ve sıkıntılı ruh halinin baskın olduğu görülmektedir. Carota ve arkadaşlarına (2005) göre, ressamın Paris’te yaşadığı dönemdeki mektuplarında bipolar bozukluğun semptomları görülebilmektedir. Ancak mani ve depresyon evrelerinin dönemleri tespit edilememiştir.(s.122) Ressamın kulağını kesmesi ve intihar ederek yaşamına son vermesi de psikolojik dengesizliği hakkında fikir vermektedir. Ayrıca, Van Gogh’un alkol ve sigara bağımlısı olduğu da bilinmektedir.
Ressamın eserlerinde de hastalığının yansımalarına rastlanır. Carota ve arkadaşları (2005), makalelerinde sanatçının birçok eserinde depresif ruh halinin resmedildiğini belirtmişlerdir. Akıl hastanesindeki dönemlerinde eserleri psikotik krizlerinden ve depresyon evrelerinden etkilenmiştir.(s.128)

Bahsedildiği gibi, bipolar bozukluğun genetik ve çevresel faktörleri vardır. Van Gogh’un öyküsünde de bu faktörlere rastlıyoruz. Ressamın yalnızca kendisinde değil, ailesinin diğer üyelerinde de mental hastalık geçmişi bulunuyor. Carota ve arkadaşlarının (2005) belirttiği üzere, Van Gogh’un erkek kardeşi Theo, depresif dönemler geçirmiştir. Bununla birlikte kız kardeşi Wilhelmina 30 yıl ruh ve sinir hastalıkları hastanesinde tedavi görmüş ve erkek kardeşlerinden bir diğeri Cornelius, kesin olmamakla birlikte, intihar etmiştir. (s.123)
Bu durumu Van Gogh örneği özelinden çıkararak büyük tabloya baktığımızda sanatkârların birçoğunun hayatlarının belirli dönemlerinde mental problemlerle yüzleştiğini görebilmekteyiz. Yapılan araştırmalar ışığında, bu durum yaratıcılıkla ilişkilendirilmektedir ve şöyle açıklanmaktadır: “ Gerçekleştirilen birçok çalışmada; yaratıcılık ve duygu-durum bozuklukları arasında, özellikle de manik-depresif bozukluk (a.k.a bipolar bozukluk) ve depresif bozukluk (aka tek kutuplu bozukluk) arasında, güçlü bağlantıların olduğu tespit edilmiştir. (Jamison, 1995: Richarts, 1999:) (alıntılayan Salderay, 2014)”

Teşekkürler.

Zeynep Şevval BÜYÜKİZGİ

Kaynakça
Carota, A., Iaria, G., Berney, A., & Bogousslavsky, J. (2005). Understanding Van Gogh’s Night: Bipolar Disorder. Neurological Disorders in Famous Artists, 121– 131. doi:10.1159/000085627
Salderay, B. (2014). Psikolojik Temelli Zihinsel Rahatsızlık, Sanat ve Yaratıcılık. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimari Dergisi,2(1), s.14