Ana içeriğe atla

DEMANS YAPISI VE TÜRLERİ- KÜRŞAT KEŞAN



DEMANS YAPISI VE TÜRLERİ



Demans başka bir anılış biçimiyle bunama, zihinsel becerilerin bir hastalık nedeniyle olumsuz etkilenmesi sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu becerileri etkileyen ve demansa yol açan 200 farklı hastalık bulunmaktadır. Hastalar genellikle hatırlama, iletişim kurma ve anlamada sorun yaşarlar. Demans semptomları birçok kaynakta aşağıdaki gibi ele alınmaktadır :
• Girişim ve eylem gücü
• Kelimeleri bulma ve cisimleri adlandırma kabiliyeti
• Yol bulma kabiliyeti (yön kestirme yeteneği)
• Hesap yapma kabiliyeti
• Kavrama ve sorun çözme
• Kişilerin adını hatırlama kabiliyetinde problem yaşama/muzdarip olma.
Bu semptomlar sıklıkla zihinsel becerilerin zayıflaması sonucu oluşanlardır. Ancak demans hastalarında nörolojik hafıza sorunları, sosyal beceri ve kişiler arası ilişkilerde beceri yitimi kaynaklı problemler de görülebilmektedir.
Demansın bu kadar çeşitli etkenlerden oluşması sonucu demansa yol açan hastalıklar üç ana gruba ayrılmıştır; nörodejeneratif hastalıklar, vasküler demans ve diğer hastalıklar.


1. Nörodejeneratif Hastalıklar
Beyin işlevlerinde oluşan yavaş ve kademeli bozulmaların yol açtığı demanslara verilen genel isimdir. Bu demans çeşitlerinde Alzheimer, Frontotemporal demans veya Lewy vücut demansı bulunur. Alzheimer aynı zamanda en sık görülen demans türüdür. Öyle ki demansı olan hastaların %60-80’i Alzheimer’dır. Bu durum sıklıkla demans ve alzhimerın birbirine karıştırılmasına ya da Alzheimer ın demansın yerine kullanılmasına neden olmaktadır. İkisi arasındaki en temel ayrım ise her Alzheimer hastasının bir demans hastası olduğu ancak her demans hastasının Alzheimer olmadığıdır.
Frontotemporal demans ise davranışsal değişiklikler ile gözlemlenir. Bu davranışlar; apati, tekrarlayıcı kompülsif ve kalıpsal davranışlar, konuşmada azalma, yeme alışkanlıklarında değişiklikler ile gözlemlenebilir. Bu demans çeşidine yönelik beyin görüntüleme çalışmalarında yürütücü işlevlerde yetersizlikler, frontal ve temporal bölgelerde dejenerasyonlar saptanmıştır (Kuğu ve diğerleri, 2010: 23:293-299).
Son olarak Lewy vücut demansına değinecek olursak, bu hastalık nöronların içindeki anormal protein yapıları sayesinde oluşmaktadır. Bu yapıları ise özellikle beyinde bulunan ‘Alfa Snüklein’ proteinlerinin birikmesi oluşturur. Hücreler eğer bu proteinleri işleyemezse birikmeye başlıyorlar ve sonuç olarak anormal protein yapıları ismi verilen lewy cisimciklerini oluşturuyorlar. Lewy cisimcikleri ismini ise bu yapıları keşfeden nörolog Frederic Lewy’den alır (KhanAcademy, 2015).
2.Vasküler (Damarsal) Demans
Vasküler demans vücuttaki kan akışı bozukluklarının beyine zarar verici etkilerinin neden olduğu demans türüdür. Vücudumuzdaki her hücrenin tıpkı bizim gibi yaşamak için oksijene ihtiyacı vardır ve beyin buna vücutta en ihtiyaç duyan bölgelerden biridir. Kan akışındaki olası bir bozukluk ise beyinin yeteri kadar oksijeni almasını olumsuz etkileyecektir ve bu durum beyin hücrelerinin zarar görmesine hatta ölümüne yol açabilme ihtimali taşımaktadır. Bu da yeni anı oluşturmayı, hafızayı ve tüm zihin yapılarını olumsuz etkiler (KhanAcademy, 2015).
3.Diğer Hastalıklar
Metabolik bozukluklar, bazı vitamin eksiklikleri de beyin üzerinde doğrudan ya da dolaylı olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Bu durumlar demansa yol açan ‘Diğer Hastalıklar’ kategorisinde ele alınır.
Değindiğimiz demans semptomları ve üç ana kategori tanı koymada önemli başlıklardır. Ancak bu adımlardan sonra hastalığın seyri de oldukça önemlidir. Hastalığın nedeni seyri açısından en önemli noktalardan biridir ve demans hastalıklarının uzun yıllar ve çoğunlukla yoğunluğu artarak gittiği bilinmektedir.
Tedavide ise, örneğin; vasküler demansı olan biri için ilaçlar ile beyinde kan pıhtılaşmasının önüne geçmeye çalışılırken, nörodejeneratif hastalıklardan alzheimer için semptomları geçici olarak azaltan yine ilaçlar kullanılmaktadır. Diğer rahatsızlıkların yol açtığı demanslar ise başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Burada da ilaç tedavisi kullanılmaktadır ancak ek olarak psikolojik destek ve neden olan etken bağlamında uzman desteği alınarak da tedavi süreci yürütülmektedir.
Demans hastalığında sosyal desteğin de hastalığa hafifletici bir etkisi olduğu bilinmektedir. Hastanın çevresinin demans hakkında bilinçlendirilmesi önemli noktalardan biridir çünkü bu hastanın sosyal yaşamındaki karşılaşabileceği zorlukları kolay atlatabilmesini sağlayacaktır. Sonuç olarak demansın genel bir tedavi yöntemi yoktur ancak erken tanı ve teşhis hastalığın seyri ve hastanın fiziksel, ruhsal sağlığı için en önemli noktalardan biridir.
Teşekkürler.
Kürşat KEŞAN 

KAYNAK:

KhanAcademy. ( 25 Aralık 2015 ). Demansın Diğer Çeşitleri [Video dosyası]. Erişim adresi https://www.youtube.com/watch?time_continue=152&v=oi9ohfWTrYk
Kuğu, N., Doğan, O., Kavakcı, Ö., Terlemez, İ. (2010). Frontotemporal Demans: Bir Olgu Sunumu. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 23:293-299.
Nationalt Videnscenter for Demens. Viden om demens: Demenssygdomme. Erişim adresi http://www.videnscenterfordemens.dk/viden-om-demens/demenssygdomme/
Nöropsikiyatri Hastanesi İstanbul (NP). Nöroloji Hastalıkları: Demans. Erişim Adresi https://npistanbul.com/noroloji/demans








Etiketler:

Yorumlar

Yorum Gönder

POPÜLER YAZILAR

GERÇEKLE HAYALİN BİRBİRİNE GİRDİĞİ BİR FİLM: FRACTURED- DORUKHAN SAĞLAM

  GERÇEKLE HAYALİN BİRBİRİNE GİRDİĞİ BİR FİLM:  FRACTURED Beynimize ne kadar güvenebiliriz? Biz mi beynimizi yönetiriz yoksa o mu bizi yönetir? Zihnimiz gerçekleri bile saptırabilecek kadar güçlü müdür?  Fractured filmi boyunca işte tam da bu soruları soracaksınız kendinize. Zaman zaman ne olduğu konusunda karmaşaya düşebilir, ne olduğunu tam anlamlandıramayabilirsiniz. Kimi zaman ise tam her şeyin açıklandığını düşündüğünüzde bir sonraki sahne tüm fikirlerinizi altüst edebilir. Gizem, gerilim ve psikoloji konulu filmler ilginizi çekiyorsa bu film tam da size göre olacaktır. Film, evli bir çiftin yolculuğu ile başlamaktadır. Ray ve Joanne Monroe ufak kızları Peri ile birlikte seyahat ederken bir benzin istasyonunda mola verirler. Bu benzin istasyonunda mola verdikleri sırada kızları bir kaza geçirir. Peri inşaat alanının kenarında dururken bir köpek gelir, Ray köpeği korkutmak için taş atsa da köpek Peri’nin üzerine giderek onu korkutur ve korkarak geri kaçan Peri inşaat çukuruna düşer
3 yorum
Devamı

GOOD WİLL HUNTİNG(CAN DOSTUM)- ÖZGE CEYLAN

  GOOD WİLL HUNTİNG(CAN DOSTUM) Good Will Hunting  Türkçe ismi ile Can Dostum    Matt Damon  ve  Ben Affleck 'i n senaryosunu yazmış olduğu,   Robin Williams ’ın başrolünü oynadığı Oscar Ödülü almış bir filmdir.  Film de yer alan oyuncu Matt Damon ve Ben Affleck Hollywood Sinema dünyasında önemli bir noktaya gelmekle beraber Film ile En iyi Senaryo ödülünü almışlardır Bu ödül ile birlikte sinema yaşamının bir çok alanında yer almışlar ve performanslarını sergilemişlerdir. Geçmişten günümüze filmler ele alındığında psikoloji, eğitim gibi insan ve toplumu ele alan birbirinden farklı birçok alanda filmlerden yararlanmaktadır. Bu nedenle  psikoloji sahasında da kullanılmaktadır  Filmler baktığımız zaman bireyin yaşamını yansıtmak ile beraber kimi zaman kişilerin gerçek yaşam öyküsünden yararlanılarak oluşturulmaktadır.   Filmler alanda fazlasıyla kullanılmaya başlamaktadır şöyle ki sinema terapisi terapi içerisinde yardımcı bir araç olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda filmlerin insan
Yorum Gönder
Devamı

YUNAN MİTOLOJİSİNDE KADIN- Ezgi KAYA

YUNAN MİTOLOJİSİNDE KADIN Yunan Mitolojisi’nde sık sık karşımıza kadınlar, tanrıçalar çıkar. Hatta bu kadınlar güç savaşçılık ve sembolleri ile bazen erkekleri bile saf dışı bırakabilirler. Örneğin savaşçı, güçlü kimliği ile tanınan Zeyna çok güçlü bir karakter ve mükemmel bir savaş zekâsına sahiptir. Anlatılanlara göre Zeyna o kadar güçlü bir Tanrıçadır ki Tanrıların bile zapt edemediği atlara biner, onlarla uzak diyarlarda savaşır. Baş Tanrı Zeus ve yine güçlü bir karakter olan hikmet tanrıçası, Zeus’un ilk karısı Metis’in kızı olan Athena zekâ ve strateji tanrıçası olarak bilinir. Aynı zamanda Athena sanat ve ilham tanrıçası olarak da bilinir.  Yunan Mitolojisi efsanelerinde de kadın ve kadının mucizeleri sık sık anlatılır. Örneğin Athena’nın Zeus’un kafasının içinden çıktığı ve bu yüzden de Baş Tanrının bütün özelliklerini aldığından bahsedilir. Zeus’un kafası yarılır ve ortaya dans eden, güzelliği ile insanlara ilham veren tanrıça Athena ortaya çıkar ve bütün ölümsüzle
Yorum Gönder
Devamı

SIGMUND FREUD VE AŞKIN PSİKOLOJİSİ-ROJDA ÇELİK

SIGMUND FREUD VE AŞKIN PSİKOLOJİSİ Aşk şairlerin uydurmasıdır, demiştir Ursula K. Le Guin Malafrena adlı romanında. Peki, şairlerin anlam yüklemeleri sonucu mu aşk insan hayatında bu kadar değerli olmuştur, yoksa aşkın insan hayatında bu kadar değerli olması mı şairleri yazmaya yöneltmiştir. Bu soruların cevabını bilmemekle beraber gelin Freud’un “Aşkın Psikolojisi” kitabını inceleyerek bu konuya ışık tutmaya çalışalım. Freud denince hemen hemen herkesin aklına cinsellik gelir. Çünkü psikoloji ile ilişkili çoğu kavramı cinsellik temelinde açıklamıştır. Aşk kavramı da bunlara dâhildir.  Freud’un yaşadığı dönemde cinsellik, toplumun ahlaki değerlerinden dolayı baskıya maruz kalıyordu. Evlenmeden yaşanan cinsel birliktelikler hoş karşılanmıyor ve ayıplanıyordu. Cinsellikten açıkça söz etmek bile mümkün değildi. Bu durumun getirdiği cinsel eğitim yetersizliği hem erkek hem de kadının yaşantısında zorluklara neden oluyordu. Günümüzde de bu durumun geçerliliğini koruduğunu biliyoruz. Özellik
Yorum Gönder
Devamı